Η Άγρια Γραμβούσα και η Ήμερη Γραμβούσα είναι δύο ακατοίκητα νησάκια απέναντι από τη χερσόνησο της Γραμβούσας, περίπου 2 μίλια από τη λιμνοθάλασσα του Μπάλου. Στη χερσόνησο και στα νησιά της Γραμβούσας εντοπίζονται περισσότερα από 100 είδη πουλιών και 400 είδη φυτών.
Η Ήμερη Γραμβούσα, είναι γνωστή για το φρούριο της, το οποίο δεσπόζει σε υψόμετρο 137 μέτρων και κτίστηκε τον 16ο αιώνα από τους Ενετούς. Η θέση του κάστρου ήταν στρατηγική, καθώς επέβλεπε όλη τη βορειοανατολική Κρήτη και το στενό που σχηματίζεται μεταξύ Δυτ. Κρήτης και Πελοποννήσου. Το μέγεθος του εξακολουθεί να εντυπωσιάζει,αν και έχει υποστεί καταστροφές. Έχει τριγωνικό σχήμα, με κάθε πλευρά του να ξεπερνά το ένα χιλιόμετρο. Οι Ενετοί μετά την οριστική οθωμανική κυριαρχία της Κρήτης, διατήρησαν το νησί στην κυριαρχία τους μαζί με τη Σούδα και τη Σπιναλόγκα. Πίστευαν, ότι εάν διατηρούσαν αυτά τα τρία ορμητήρια, θα κατάφερναν να ανακαταλάβουν τη Κρήτη, ωστόσο αυτό δεν συνέβει ποτέ. Η Γραμβούσα πέρασε στη τούρκικη κατοχή το 1692, ύστερα από δωροδοκία των Τούρκων στον Ενετό φρούραρχο Luca Dela Rocca.
Οι τούρκοι τοποθέτησαν στο φρούριο 66 κανόνια και το κατέστησαν απόρθητο για 150 χρόνια. Το 1825, οι κρητικοί επαναστάτες, κατάφεραν να πάρουν το φρούριο υπο την αιγίδα τους. Η χωρητικότητα του φρουρίου ήταν 3.000 επαναστάτες, οι οποίοι λόγω των κακουχιών αναγκάστηκαν να στραφούν στη πειρατεία. Η Γραμβούσα, λόγω της πειρατείας, γρήγορα απέκτησε μία κακή φήμη σε όλη την Ευρώπη,πράγμα το οποίο οδήγησε τον Ιωάννη Καποδίστρια το 1830 να επέμβει και να απαλευθερώσει το νησί. Σύμφωνά με το πρωτόκολλο του Λονδίνου η Κρήτη, μαζί και το φρούριο, παραδόθηκε ξανά στους Οθωμανούς.
Ο μύθος αναφέρει, ότι ακόμα και σήμερα υπάχρει κρυμμένος ένας μεγάλος θησαυρός των πειρατών.
Δίπλα από το λιμάνι της Γραμβούσας, υπάρχει το ναυάγιο. Πρόκειται για το καράβι Μότορσιπ Δημήτριος Π,μήκους 146 ποδιών, το οποίο ξεκίνησε το ταξίδι του στις 30 Δεκεμβρίου 1967 από την Χαλκίδα με τελικό προορισμό την Βόρειο Αφρική. Το καράβι μετέφερε 440 τόνουν τσιμέντο. Κατα την διάρκεια του ταξιδιού του και λόγο των άσχημων καιρικών συνθηκών, το καράβι χρειάστηκε να αγκυροβολήσει στον Όρμο Διακόφτι των Κυθηρων. Ύστερα από λίγες μέρες ο κυβερνήτης αποφάσισε, να συνεχίσει το ταξίδι του, όμως συνάντησε και πάλι δυσμενείς καιρικές συνθήκες και αναγκάστηκε να αλλάξει ρότα προς τις δυτικές ακτές της Κρήτης. Αγκυροβόλησε 200 μέτρα από την νότια πλευρά της νήσου Ήμερη Γραμβουσα.
Στις 8 Ιανουαρίου του 1968, κατά την διάρκεια μιας φουρτούνας, κόπηκε η αλυσίδα της άγκυρας και ο κυβερνήτης ενώ προσπάθησε να κρατήσει το σκάφος με τη βοήθεια της μηχανής, δεν τα κατάφερε, και το σκάφος προσάραξε με την αριστερή πλευρά και το μηχανοστάσιο κατακλύστηκε από νερά. Το πλήρωμα και ο κυβερνήτης εγκατέληψαν το καράβι, παραμένοντας για δύο μέρες στο νησί της Ήμερης Γραμβούσας, ώσπου εμφανίστηκε το αντιτορπιλικό Ιέραξ το οποίο τους μετέφερε. Το σκουριασμένο ναυάγιο παραμένει με τη πάροδο των χρόνων προσαραγμένο στην ακτή της νήσου ως αναπόσπαστο κομμάτι του όμορφου τοπίου.
Η Άγρια Γραμβούσα βρίσκεται βόρεια του Ακρωτηρίου της Γραμβούσας , λόγω των ψηλών βράχων που περιτριγυρίζουν το νησί, η πρόσβαση σε αυτό είναι δύσκολη Το νησάκι έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα Natura, όπως και όλη η ευρύτερη περιοχή, καθώς στους βράχους της φιλοξενεί γλάρους και διάφορα είδη πουλιών.
Πρόσβαση:
Καθημερινά οργανόνται ημερήσιες κρουαζιέρες, από την Κίσαμο, με στάση στο νησί της Γραμβούσας και τελικό προορισμό την λίμνοθάλασσα του Μπάλου.
