Η Σούγια είναι παραθαλάσσιος οικισμός της νοτιοδυτικής Κρήτης και απέχει 75χλμ της πόλης των Χανίων. Είναι κτισμένη δυτικά των εκβολών του χειμάρου Αγιερηνιώτη, ο οποίος διασχίζει το φαράγγι της Αγίας Ειρήνης, το οποίο καταλήγει κοντά στη Σούγια. Η παραλία της Σούγιας έχει μήκος περίπου 1,5 χιλιόμετρο και το πλάτος της φτάνει τα 70 μέτρα.
Είναι μια υπέροχη μεγάλη παραλία με χοντρή άμμο, πεντακάθαρα βαθειά νερά και σχετικά λίγο κόσμο.Το δυτικό άκρο της είναι μπροστά από τον οικισμός και είναι οργανωμένο, ενώ το ανατολικό της άκρο είναι παραλία γυμνιστών. Η Σούγια ήταν ένας αγαπημένος προορισμός των χίπις στην δεκαετία του 70’, σήμερα είναι ένας ιδανικός προορισμός για ήρεμες διακοπές, μέσα σε ένα υπέροχο τοπίο και με όλες τις βασικές ανέσεις που παρέχει ένα τουριστικό μέρος. Στη Σούγια θα βρείτε εστιατόρια, ταβέρνες, δωμάτια, καφετέριες, ήρεμα μπαράκια, mini market, κλπ. Ωστόσο, δεν θα βρείτε πρατήριο καυσίμων, ιατρείο, φαρμακείο ή κάποια τράπεζα.
Το όνομα της Σούγιας προέρχεται από το αρχαίο Συία και σημαίνει « γουρούνι» στα αρχαία, επειδή εδώ πιθανώς εκτρέφονταν χοίροι. Η Σούγια έχει ιδιαίτερη ιστορική σημασία. Κοντά στο χωριό Μονή σώζεται μικρός λαξευτός τάφος σε σχήμα πυραμίδας, ενώ στο λόφο Κεφάλι κοντά στο Ροδοβάνι μπορείτε να επισκεφτείτε τα ερείπια της δωρικής πόλης Έλυρος. Η Έλυρος γνώρισε περίοδο ακμής τουλάχιστον μέχρι την ελληνική κλασσική περίοδο, από το 500 έως το 350 π.Χ κι αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα αστικά κέντρα της νοτιοδυτικής Κρήτης, έχοντας πληθυσμό περίπου 16.000 κατοίκων. Είχε δικό της νόμισμα και ήταν διάσημη για την κατασκευή όπλων. Κοντά στην Σούγια βρίσκεται και η αρχαία πόλη της Λισσού, η οποία ήταν το δεύτερο λιμάνι της Έλυρου. Ήταν διάσημη για το Ασκληπιείο της και τα ιαματικά λουτρά της.
Δυτικά του χωριού βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα. Ακόμη σώζονται ίχνη από τα ψηφιδωτά πατώματα του αρχαίου ναού που απεικονίζουν εικόνες από τη φύση και χρονολογούνται στον 6ο αιώνα μ.Χ. Εαν ακολουθήσετε το μονοπάτι Ε4 που οδηγεί στην Αγία Ρουμέλη , θα συναντήσετε μετά από 2 ώρες πεζοπορίας το γραφικό εκκλησάκι του Αγίου Αντωνίου, μέσα σε ένα καταπράσινο κόλπο. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχει και το σπήλαιο του Πολύφημου, που κατά μια εκδοχή του θρύλου, ήταν το σπήλαιο που αναφέρει ο Όμηρος στην Οδύσσεια ως κατοικία του μονόφθαλμου γίγαντα Πολύφημου
Για να πάτε στη Σούγια από τα Χανιά θα ακολουθήσετε το δρόμο προς Αλικιανό. Ο δρόμος είναι στενός και έχει πολλές στροφές. Ωστόσο, η διαδρομή είναι πολύ όμορφη, ο δρόμος περνάει από τον κάμπο με τις πορτοκαλιές στον Αλικιανό, ανεβαίνει στα βουνά, περνάει από το χωριό Αγία Ειρήνη, απ’ όπου αρχίζει το ομώνυμο καταπράσινο φαράγγι που φτάνει σχεδόν μέχρι τη Σούγια, και στη συνέχεια μέσα από γραφικά χωριά και πλαγιές γεμάτες ελιές και βελανιδιές κατηφορίζει μέχρι τη Σούγια και τη νότια ακτή του Νομού Χανίων. Μπορείτε να πάρετε λεοφορείο και να επισκεφθείτε το οροπέδιο Ομαλός για να διασχίσετε το περίφημο φαράγγι της Σαμαριάς. Μετά από 6-7 ώρες θα φτάσετε στην παραλιακή Αγία Ρουμέλη, απ’ όπου θα πάρετε το καραβάκι για Σούγια. Τους καλοκαιρινούς μήνες υπάρχει καραβάκι που σας μεταφέρει στη Γαύδο 3 φορές τη βδομάδα. Θα ξεκινήσετε το πρωί και θα επιστρέψετε το βράδυ στις 7. Τέλος, εάν επισκεφθείτε τη Σούγια με το αμάξι σας, μπορείτε να χαρείτε όμορφεσ διαδρομές μέσα στη φύση, γνωρίζοντας άλλουσ κοντινούς προορισμούς, όπως επίσης να επισκεφθείτε το ψαροχώρι της Παλαιόχωρας.
Το καλοκαίρι, από τη Σούγια ξεκινούν καθημερινά καραβάκια της ΑΝΕΝΔΥΚ για Χώρα Σφακίων, Παλαιόχωρα, Αγία Ρουμέλη, Λουτρό και Γαύδο.
