Ο Τοπανάς είναι μια από τις ιστορικότερες συνοικίες της Παλιάς Πόλης. Επί Τουρκοκρατίας, τα Χανιά περιορίζοταν μέσα στα Ενετικά Τείχη. Μετά την κατάληψη των οθωμανών, το 1645, η ”παλιά πόλη” χωρίστηκε για τον ελληνικό πληθυσμό και τους οθωμανούς.
Οι οθωμανοί εγκαταστάθηκαν στις εύπορες συνοικίες του Καστελίου και της Σπλάντζιας, ενώ ο ελληνικός πληθυσμός στο βορειοδυτικό τμήμα, τη συνοικία Τοπανά. Το όνομα της συνοικίας προέρχεται από την Βενετζιάνικη Πυριτιδαποθήκη(στα τούρκικα Τοπχανέ) που σημαίνει βόμβες για τα κανόνια.
Ο Τοπανάς συνόρευε με την Οβρική, δηλαδή την Εβραική συνοικία.Επί τουρκοκρατίας, χτίζονται πολλά κτίρια, τα οποία εξυπηρετούν τις ανάγκες και τις θρησκευτικές συνήθειες των Οθωμανών.
Το Ενετικό Φρούριο του Φιρκά, το οποίο ως και σήμερα διατηρεί την τούρκικη ονομασία του, επί τουρκοκρατίας μετατράπηκε σε στρατώνα και αργότερα, κατά τον 19ο αιώνα σε φυλακή.
Στην συνοικία Τοπανά, βρίσκονται κάποια από τα σπουδαιότερα μνημεία της πόλης, όπως το Ναυτικό Μουσείο, η μονή του San Salvatore με τη Βυζανιτνή συλλογή, η Παναγία των Ρενιέ και ένα οθωμανικό λουτρό.
Μετά την τούρκικη κατοχή, οι ”Μεγάλες Προστάτιδες Δυνάμεις” δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον και αγάπη για τα Χανιά. Στην συνοικία Τοπανά, δημιουργούνται τα προξενεία των Ευρωπαικών Χωρών. Σήμερα πολλά από τα ιστορικά κτίρια, φιλοξενούν ξενοδοχεία,καταστήματα,καφετέριες και εστιατόρια. Εντυπωσιακό της αρχιτεκτονικής των κτιρίων της Παλιάς Πόλης είναι, η διπλή,σε κάποιες περιπτώσεις και τριπλή συνήπαρξή διαφορετικών τύπων αρχιτεκτονικής.(Βενετσιάνικη,Τούρκικη και Ευρωπαική)
Ξενάγηση στην συνοικία Τοπανά:
Εξερευνόντας την συνοικία, θα περάσετε από την Οδό Θεοτοκοπούλου, όπου βρίσκεται το φρούριο του Φιρκά, η μονή San Salvatore και η βενετσιάνικη αποθήκη. Μικρά καταστήματα με χειροποίητες δημιουργίες και ξενοδοχεία πλεσιώνουν την ομορφιά του γραφικού δρόμου. Στη συνέχεια της, θα κατεβείτε τα σκαλάκια της οδού Ζαμπελίου, η οποία οδηγεί στην Εβραική Συνοικία και στην πολυσύχναστη πλατεία του Συντριβανιού. Στην συμβολή της με την οδό Δούκα θα συναντήσετε το τούρκικο λουτρό.Στην οδό Κονδυλάκη, θα συναντήσετε την συναγωγή Ετζ Χαγίμ στα εβραικά σημαίνει,το “Δέντρο της Ζωής” είναι η μόνη σωζόμενη συναγωγή στην Κρήτη.Κατασκευάστηκε τον 17ο αιώνα,και υπέστη σοβαρές ζημιές κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Από την αναστήλωσή της και εξής λειτουργεί ως χώρος προσευχής, μνήμης, αναστοχασμού και συμφιλίωσης.
Στην οδό Θεοφάνους θα θαυμάσετε το εντυπωσιακό βενετσιάνικο αρχοντικό του 17ου αιώνα, στο οποίο στεγάζεται το ξενοδοχείο Casa Delfino. Στην συνέχεια, η οδός συνδέεται με την οδό Μόσχου, όπου εδώ βρίσκεται η πύλη μεγάρου, το μέγαρο και το παρεκκλήσι της αριστοκρατικής οικογένειας των Renieri.Η οικογένεια Renieri, είναι μία από τις αριστοκρατικότερες Βενετσιάνικες οικογένειες που έζησε στα Χανιά την περίοδο της Ενετοκρατίας.Το μεγαλύτερο μέρος του συγκροτήματος, διασώζεται ώς και σήμερα καθώς και το οικόσημο της οικογένειας με τη λατινή επιγραφή στην πύλη του μεγάρου.
Τέλος, μην ξεχάσετε να περπατήσετε στην οδό Αγγέλου,για πολλούς η Αρχόντισσα της Παλιάς Πόλης, η οποία ξεκινάει από την ακτή Κουντουριώτη και ενώνεται με την Θεοτοκοπούλου. Εδώ θα δείτε εντυπωσιακά παραδείγματα βενετσιάνικης αρχιτεκτονικής του 17ου και 18ου αιώνα καθώς και το υψηλότερο πέτρινο πενταόροφο τούρκικο κτίριο. Ένα από αυτά είναι το κτίριο, όπου στεγάζονταν τα Ενετικά Διοικητήρια. Τώρα στο ισόγειο στεγάζεται το Faggoto Jazz Bar,ένα από τα πρώτα jazz bar της Ελλάδας, από το 1978. Στους υπόλοιπους ορόφους στεγάζεται το γοητευτικό boutique hotel Faggoto Art Residences.
Καταστήματα με εντυπωσιακά χειροποίητα κοσμήματα, κεραμικά και παραδοσιακά χαλιά, στολίζουν το μικρα δρομάκια της συνοικίας Τοπχανά,με ιδιοκτήτες οι οποίοι θα σας χαρίσουν το πιο γλυκό χαμόγελό τους και θα σας εντυπωσιάσουν με τις ιστορίες και τις δημιουργίες τους.
Ta Τρία Τούρκικα Χαμαμ των Χανίων
Χαμαμ Τοπανά:
Βρίσκεται στη διαστάυρωση των οδών Ζαμπελίου και Δούκα. Πρόκειται για ένα κτίριο με έξι μεγάλους ημισφαιρικούς τρούλους χωρίς τύμπανο. Τα γυάλινα ”μάτια” σε σχήμα καμπάνας, που στολίζουν το θόλο είναι η μοναδική πηγή φωτισμού μαζί με τα τρία τοξοτά παράθυρα που βρίσκονται στις βορειοδυτικές πλευρές.
Χαμαμ στην οδο Κατρέ:
Βρίσκεται στην παλιά αριστοκρατική συνοικία Καστέλι. Το κτίριο περιβάλλεται από καμαροσκεπαστές στοές και τρούλους. Ο κεντρικός χώρος καλύπτεται από ένα χαμηλωμένο τρούλο. Δυστυχώς ο δεύτερος όροφος, όπως και ένα τμήμα των περιμετρικών κτισμάτων έχει καταστραφεί
Χαμαμ στην οδό Χάληδων:
Χτίστηκε κοντά στο ρωμαικό λουτρό με ψηφιδωτά δάπεδα και διαθέτει πολλούς μικρούς τρούλους στην οροφή. Δυστυχώς ο δεύτερος όροφος και η περιμετρική στοά καταστράφηκαν το 1941. Στο εσωτερικό διατηρείται η αρχιτεκτονική με τις κόγχες και τις αψίδες.
