Βάμος
Το χωριό Βάμος ανήκει στη περιφέρεια Χανιών, και βρίσκεται στο δυτικό τμήμα της Κρήτης.Η ιστορία του Βάμου μετράει πολλές χιλιετίες. Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού ήταν Άραβες πειρατές, οι οποίοι εμφανίστηκαν περίπου τον 8ο αιώνα. H πρώτη απογραφή του χωριού πραγματοποιήθηκε το 1573, από τους Ενετούς,κατά την οποία το χωριό είχε 271 μόνιμους κατοίκους.
Κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας,ο Βάμος αποτελούσε το αρχηγείο του τουρκικού στρατού και το 1863 ο τούρκος Πασάς Σαβας επέλεξε το χωριό ώς την πρωτεύουσα της περιφέρειας των Σφακίων. Οι κάτοικοι του Βάμου διακρίνονται για τον πατριωτισμό τους, καθώς πάλεψαν σκληρά ενάντια στη τούρκικη κυριαρχία.Το θάρρος τους και η θέληση για ελευθερία, τους οδήγησαν στην νικηφόρα μάχη του Βάμου το 1896.
Κατά την περίοδο, όπου ο Βάμος ήταν πρωτεύουσα των Σφακίων, γνώρισε μεγάλη άνθιση. Χαρακτηριστικό αυτού, είναι η κατασκευή πολυτελών κατοικιών και δημόσιων κτιρίων με νεοκλασσικά στοιχεία.Από εκεί και έπειτα, υπήρξε ένας διαχωρισμός μεταξύ των κοινωνικών τάξεων,καθώς η ύπαρξη πολυτελών και μη κατοικιών σηματοδωτούσε τα οικονομικά επίπεδα της κοινωνίας,που απεικονίζουν την αντίθεση των πλουσίων να κατοικούν στα ”κονάκια” και των φτωχών, οι οποίοι ζούσαν στα ”καραμόσπιτα”. Οι κατασκευές πραγματοποιόντουσαν με τη χρήση τοπικών προιόντων,όπως πέτρα, ξύλο και χώμα. Σημαντικό γεγονός, το οποίο αξίζει να αναφερθεί είναι οτί μέχρι τον 19ο αιώνα , η αρχιτεκτονική είχε επηραστεί σημαντικά από την Ενετική Κυριαρχία.
Ο Βάμος είναι ένα ημι-ορεινό χωριό,με υψόμετρο 200 μέτρα,με 800 κατοίκους και πολύ καλή εξυπηρέτησει επισκεπτών. Διαθέτει σουπερμαρκετ,φούρνο,οπωροπωλεία,καφετέριες,δημαρχείο, αστυνομικό τμήμα,τράπεζα, ταχυδρομίο,κέντρο υγείας και δύο βενζινάδικα.
Η αρχιτεκτονική κληρονομιά του χωριού,διασώζεται σε άριστη κατάσταση και ο Βάμος αποτελεί ένα από τους πιο ελκηστικούς παραδοσιακούς προορισμούς της περιοχής: ο διατηρημένος παραδοσιακός πέτρινος δρόμος, η παλιά γειτονιά,οι τοιχογραφίες στο εκκλησάκι της Παρθένου Μαρίας,τα αρχαία Άπτερα, το λαογραφικό μουσείο στη περιοχή του Γαβαλαχωρίου, είναι μεροικά από τα αξιοθέατα που μπορεί κανεις να επισκεφθεί κατα τη βόλτα του στη περιοχή του Βάμου.
