Τα βότανα θεωρούνται ως ένα δώρο της φύσης με θεραπευτικές ιδιότητες για παθήσεις . Τα βότανα ως αρωματικά φυτά πολλές φορές ενισχύουν το ανοσοποιητικό μας, τονώνουν τον οργανισμό, βοηθούν στο αδυνάτισμα και δρούν ως αντιοξειδωτικά.
- Δεντρολίβανο
Το δενδρολίβανο γνωστό και ως αρισμαρί,είναι αρωματικός, αειθαλής θάμνος ο οποίος ανήκει στο γένος Ροσμαρίνος και στην οικογένεια των Χειλανθών.Γνωστό φυτό στην αρχαιότητα όταν οι Αρχαίοι Έλληνες το χρησιμοποιούσαν σε διάφορες θρησκευτικές τελετές και γιορτές, σε στολισμούς κτηρίων, ναών και ως καύσιμο για θυμίαμα.Είναι πυκνόφυλλος και πολύκλαδος θάμνος με ύψος που δε ξεπερνά τα 2 μέτρα. Τα φύλλα του είναι δερματώδη, μικρά , γραμμοειδή και μοιάζουν με πευκοβελόνες. Η πάνω επιφάνεια των φύλλων έχει χρώμα σκούρο πράσινο και η κάτω επιφάνεια είναι ελαφρώς χνουδωτή με χρώμα λευκό ή αχνά γκριζωπό. Έχει άνθη χρώματος, μοβ, λευκό ή κυανόλευκο. Χρησιμοποιήται για αφέψημα και σε μαγειρικές συνταγές, συνήθως σε σάλτσες για θαλασσινά πιάτα. Επιπλέον, χρησιμοποιείται για φαρμακευτικούς λόγους ως καταπραυντικό.
- Φασκόμηλο
Το φασκόμηλο ή σάλβια ανήκει στο γένος των Αγγειόσπερμων δικότυλων φυτών Ελελίφασκος . Το φασκόμηλο, πολυετές, θαμνώδες, με πολυάριθμα κλαδιά, ύψους μέχρι μισό μέτρο, βρίσκεται σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας κυρίως σε ξηρούς και πετρώδεις τόπους. Καταναλώνεται σαν αφέψημα για τις φαρμακευτικές του ιδιότητας, που όμως σε κάποιες περιπτώσεις έχει παρενέργειες. H κύρια του χρήση είναι ως αφέψημα, είτε μόνο του είτε σε συνδιασμό με μαλοτήρα και δίκταμο.Λόγο της έντονης μυρωδιάς του, χρησημιοποιείται σε πολλές συνταγές, κυρίως για κόκκινες σάλτσες και ψητό κρέας.
- Δίκταμο
Το Δίκταμο (η έρωντας) είναι ένα ενδημικό φυτό που συναντάται στην Κρήτη και χρησιμοποιείται ως ρόφημα. Το όνομα προέρχεται από το όρος Δίκτη (Λασιθιώτικα) όπου παλαιότερα αφθονούσε. . Τα φύλλα του είναι χνουδωτά και έχουν χρώμα γκριζοπράσινο. Οι Αρχαίοι Έλληνες, το ονόμαζαν ”αρτέμιδον” καθώς ήταν το δώρο της θεάς Άρτεμης προς αυτούς για να θεραπεύσουν τις πληγές τους.Στη Μινωική Κρήτη και την Αρχαία Ελλάδα ήταν ένα από τα σπουδαιότερα φαρμακευτικά φυτά, το χρησιμοποιούσαν κατά των παθήσεων του στομάχου και του πεπτικού συστήματος, στους ρευματισμούς, τα αρθριτικά, ως επουλωτικό, τονωτικό και αντισπασμωδικό.Αυτό το ιδιαίτερο αρωματικό φυτό, φυτρώνει συνήθως σε ψηλά υψώματα και σε απότομα βράχια. Είναι πολυετής, αυτοσυντηρούμενo φυτό και έχει τρεις ποικιλίες, ανάλογα με το μέγεθος των φύλλων του: λεπτόφυλλο, ευρύφυλλο, μεσόφύλλο. Ως αφέψημα μπορεί να συνδιαστεί με φασκόμηλο ή μαλοτήρα
- Μαλοτήρα
Η μαλοτήρα είναι φυτό πολυετές που το ύψος του κυμαίνεται από 10 έως 50 εκατοστά. Έχει κλάδους λεπτούς και στρογγυλούς που σκεπάζονται σε όλο το μήκος τους με άφθονο χνούδι. Τα φύλλα του είναι αντίστοιχα και το μήκος τους είναι από 1-6 εκατοστά, χοντρά, λίγο σαρκώδη, μακρουλά, ελλειψοειδή και σκεπάζονται και αυτά από χνούδι.Τα άνθη του είναι κιτρινόλευκα. Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Sideritis syriaca και την συναντούμε με τις ονομασίες μαλοτήρα, τσάι του βουνού και καλοκοιμιθιά. Στην ενετοκρατούμενη Κρήτη το θεωρούσαν γιατρικό για τα κρυολογήματα και τις παθήσεις του αναπνευστικού. Ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών η οποία περιλαμβάνει 80 περίπου είδη, που φύονται στις παραμεσογείους χώρες, τις Καναρίους νήσους και την Βόρειο Ασία. Είναι ευεργετικό κατά των παθήσεων του κυκλοφοριακού συστήματος του ανθρώπινου οργανισμού, κατά των αναπνευστικών προβλημάτων και κυρίως για την αντιμετώπιση του κρυολογήματος και του βήχα.Έρευνες τα τελευταία χρόνια αναφέρουν ότι δρα εναντίον της οστεοπόρωσης και του καρκίνου.Στο αιθέριο έλαιο της έχουν απομονωθεί 34 ουσίες με διάφορες, αντιμικροβιακές κυρίως φαρμακευτικές ιδιότητες. Το βότανο ανθίζει από το τέλος Ιουνίου μέχρι το τέλος Ιουλίου. Συλλέγεται από τον Μάιο έως Αύγουστο, κατά την διάρκεια της ανθοφορίας του και για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα επίγεια τμήματα.
- Λουίζα
Η λουίζα έχει την επίσημη ονομασία lippia citriodora ή Aloysia citrodora. Είναι φυλλοβόλος θάμνος με ύψος μεταξύ 1,5-2 μ.Τα φύλλα της είναι λογχοειδή και τα άνθη ποικίλλουν σε χρωματισμούς και είναι μικρά με χαρακτηριστικό έντονο άρωμα που θυμίζει λεμόνι. Ανθίζει τους καλοκαιρινούς μήνες που είναι και η ιδανική περίοδος συλλογής της. Από αρχαιότατους χρόνους χρησιμοποιούνταν στην καταπολέμηση διάφορων τύπου πόνων. Χρησιμοποιείται ως αφέψημα, καθώς είναι τονωτικό, καταπραύνει το άγχος,το πυρετό,καθαρίζει το βρογχικό σωλήνα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως διουριτικό, για την αντιμετώπιση σε στομαχόπονο και σε κράμπες εμμηνόρροιας. Χρησιμοποιείται ως κατάπλασμα για τον πονοκέφαλο, τον πόνο στα νεύρα και στα αυτιά.
- Λεβάντα
Η λεβάντα είναι γένος φυτών που ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών. Πρόκειται για φυτό φρυγανώδες και πολύκλαδο, με όρθιους βλαστούς που φύονται από τη βάση. Είναι, συνεπώς, θάμνος, με ύψος 30 έως 80 εκατοστά. Έχει γκριζοπράσινα φύλλα, στενά ώς λογχοειδή. Είναι ιθαγενές των παραμεσόγειων περιοχών. Επίσης, απαντάται στα Κανάρια Νησιά, στην Ινδία και σε άλλες ασιατικές χώρες. Το αιθέριο έλαιο που περιέχουν τα φύλλα της χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία και για τη θεραπεία νευρασθενειών. Έχει επίσης αντισηπτικές ιδιότητες και χρησιμοποιείται στην επούλωση τραυμάτων. Σε μεγάλες δόσεις η λεβάντα δρα ως υπνωτικό και ναρκωτικό. Οι ιαματικές της ιδιότητες ήταν γνωστές από την αρχαιότητα Η λεβάντα καταπραΰνει τους νευρόπονους του στομάχου και ηρεμεί το νευρικό σύστημα, γιατί δρα ως χαλαρωτικό.
Είναι ιδανικό για τις αϋπνίες και το στρες, βοηθά τις ημικρανίες και τους πονοκεφάλους
- Θυμάρι
Το θυμάρι είναι δικότυλο φυτό, το οποίο ανήκει στην τάξη των Σωληνανθών και στην οικογένεια των Χειλανθών . Είναι θάμνος μικρού ύψους (έως 30 εκατοστά), με όρθιους βλαστούς, εξαιρετικά ανθεκτικός, αναδύει πολύ ευχάριστο άρωμα. Απαντάται στις νότιες και μεσογειακές περιοχές της Ευρώπης σε διάφορες περιοχές της Ασίας και καλλιεργείται στη βόρεια Αμερική. Τα φύλλα του θυμαριού, όταν ξεραθούν, αποκτούν καφεπράσινο χρώμα και αναδύουν το άρωμα τους όταν θρυμματιστούν. Η γεύση τους είναι πολύ δυνατή, ελαφρώς καυστική και πλούσια. Μαζί με τους αποξηραμένους ανθούς χρησιμοποιούνται ως μπαχαρικό για τον αρωματισμό διαφόρων φαγητών σε ψάρια, κρέατα, σε διάφορες σάλτσες, σούπες κ.λ.π. Οι αρχαίοι Έλληνες το χρησιμοποιούσαν για να τονώνουν την εγκεφαλική λειτουργία, μαζί με μέλι και ξίδι.To θυμάρι χρησιμοποιείται κατά της ουλίτιδας, της τερηδόνας και της οδοντικής πλάκας, κατά του πονόλαιμου και του έντονου βήχα, και σκοτώνει τα μικρόβια. Το ρόφημα βοηθά την εντερική λειτουργία και καταπραύνει τα φουσκώματα, καταπολεμά την ατονία και το άγχος, την ψυχική και σωματική εξάντληση, την κατάθλιψη και την απάθεια. Ως αιθέριο έλαιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί με χλιαρό νερό, κάνουμε ένα πολύ καλό ιαματικό μπάνιο, εάν υποφέρουμε από ρευματισμούς ή αρθρίτιδες.
- Ρίγανη
Η ρίγανη είναι αρωματικό ποώδες, πολυετές, ιθαγενές και θαμνώδες φυτό της Μεσογείου και της Κεντρικής Ασίας. Το φυτό έχει ύψος 20-80 εκ., έχει φύλλα αντίθετα μήκους 1-4 εκ. Στην Ελλάδα η ρίγανη είναι αυτοφυής και βρίσκεται σε ορεινές και βραχώδεις περιοχές.Πέρα από το χαρακτηριστικό άρωμα και γεύση που δίνει στο φαγητό έχει και πάρα πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες. Οι φαρμακευτικές χρήσεις της ρίγανης περιλαμβάνουν τη θεραπεία διαταραχών του αναπνευστικού συστήματος, διαταραχών του γαστρεντερικού σωλήνα, των πόνων της περιόδου και των διαταραχών της ουροφόρου οδού. Με τοπική εφαρμογή μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση ορισμένων δερματικών παθήσεων, όπως η ακμή και η πιτυρίδα.
